Regelmatig hoor je mensen zeggen: dat een voedingsbodem overbodig is en zonde van het geld. Gevolgd door de opmerking dat aquarium planten voeding toch wel binnen halen door hun bladeren en de wortels niet gebruiken. Maar is dit ook zo?
Je kunt de wereld van biologie niet generaliseren. Iedere plant die je in je aquarium wilt houden heeft zijn eigen unieke wensen en eisen. Drijfplanten, mossen, algen en varens hebben totaal geen bodem nodig. Betekend dit dan, dat de andere planten dit ook niet nodig hebben? Sommige planten zouden dood gaan als ze rond dreven in je aquarium.
Het is waar dat de meeste planten geen actieve bodem, dan wel voedingsbodem, nodig hebben om te kunnen groeien. Dit kan jaren lang goed gaan zolang er maar genoeg voedingsstoffen in het water zitten waar de plant zich uit kan voeden. Maar dit geld lang niet voor alle planten. Denk hierbij aan alle planten in de Cryptocoryne familie. Deze planten zullen zonder sterke voeding in de bodem het niet overleven. Deze plant krijgt lange en diepe wortels waarbij een simpel klei balletje in de bodem bij lange na niet genoeg meer is. De plant haalt voornamelijk zijn voeding uit de bodem met zijn wortels, waarbij de opname van de bladeren te verwaarlozen is.
Heeft de plant echter niet genoeg voeding in de bodem dan zal de groei al snel stagneren en misschien zullen de bladeren zelfs laten zien wat ze nodig hebben. Immers nu moet de plant heel erg zijn best doen om zijn huidige vorm in leven te houden. Dit zelfde geld voor zwaardplanten (Echinodorus familie) ook deze planten krijgen lange wortels die zich door het hele aquarium kunnen verspreiden.
Iedere plant soort heeft zijn eigen wensen voor licht en grondstoffen andere zijn weer erg selectief over de temperatuur, pH of hardheid van het water. De ene plant is de andere niet.
Denk aan de diversiteit van biotopen in de wereld. De hoeveelheid verschillende omgevingen waar de planten zich op hebben moeten aanpassen. Als je dit zou gaan generaliseren zou het betekenen dat we of allemaal in hetzelfde klimaat als zonnig Spanje zouden leven of dat we allemaal gezellig weg vriezen op de Noordpool. Als je wilt generaliseren zou je alleen maar planten uit dezelfde biotoop (omgeving/klimaat) mogen halen. In de meeste gevallen doet niemand dit en is zijn biotoop aquaria een specialisme.
Nu is er een verschil tussen een voedingsbodem en een aquasoil. Beide zijn gemaakt voor het voeden van planten maar beide doen het op hun eigen manier.
Een voedingsbodem is meestal gemaakt van aarde vergelijkbaar aan wat we in de tuin hebben. Deze grond is dan wel afgestemd op het houden van vissen. De grondstoffen zijn verlaagd en de bodem bevat geen pesticiden en dergelijken. Iets waar je een grote kans op hebt zou je het uit de tuin halen. Het gevaar bij deze vorm van voeding toedienen is, dat het meestal zo fijn als zand is. Er hoeft maar een vis te zwemmen en alle deeltjes die erin zitten waaien op. Wat ervoor kan zorgen dat er een snelle opbouw van ammonia en nitriet kan vrijkomen. Dit is zeer giftig voor de vissen. Daarom wordt er ook altijd gezegd dat de voedingbodem goed afgedekt moet zijn. Het nadeel blijft wel dat zich onder de voedingsbodem, vanwege de compactheid, gassen zich kunnen gaan ophopen. Mocht je dan toch een keer de grond verstoren dan ben je nog veel verder van huis. Maak je deze fout, dan ruik je dit snel genoeg. (geur van rotte eieren).
Een aqua soil is weer iets compleet anders. Deze vorm van grondvoeding werkt doormiddel van kleine gebakken kleiballetjes. Hierin zijn alle grondstoffen die een plant nodig heeft al in gebakken. Deze balletjes zijn poreus en geven naar verloop van tijd hun voedings stoffen af. Een ander voordeel is, dat ze ook de toevoeging van voedingstoffen in het water langzaam weer opnemen en afgeven. Ook hebben de meeste aqua soils, het voordeel dat ze de pH van het water aanpassen. Iets wat de meeste aquarium planten wel kunnen waarderen. Een voorbeeld hiervan is onder andere JBL Plant, Soil en ADA Amazonia. De korrels van deze, maken het planten van aquarium planten makkelijker en door hun vorm en lichte gewicht, het vormen van gas ophopingen moeilijker. Wat beide wat ten goede komt voor het biologisch evenwicht in het aquarium.
Bij het gebruik van een aqua soil is het wel belangrijk, de eerste weken op het ammonia en nitriet niveau (nitriet/nitraat piek) te letten en een paar grote waterwissels uit te voeren. Dit vanwege het feit dat de balletjes vanaf het begin veel grondstoffen zullen “lekken”, dit zal na verloop van 1-2 weken stabiliseren (afhankelijk van het gebruikte Aqua soil). Het toevoegen van bacteria is voor het houden van een gezond aquarium geen slecht idee. Hiermee wordt de nitraatcirkel gestart en voltooid.
Vergeet nooit dat je niet je hele aquarium vol met aquasoil hoeft te doen. Je kunt het ook alleen gebruiken op de plekken waar je planten neer zet en de rest vullen met zand.
